W Europie oczekuje się, że wzrost produkcji energii z OZE zastąpi paliwa kopalne, takie jak węgiel, gaz i energia jądrowa. Jednak nowe elektrownie jądrowe prawdopodobnie nie zostaną oddane do użytku przed 2030 rokiem. Na Węgrzech rozbudowa elektrowni jądrowej Dukovany planowana jest na rok 2036. Chociaż energia jądrowa nie jest energią odnawialną, jest uważana za czystą. I jest niezawodnym źródłem energii elektrycznej. Wysoki udział czystej energii na Węgrzech wynika z programu jądrowego.
Prezentowany materiał jest efektem współpracy z energia-prestige.pl
Zobowiązania kwotowe UE
W ostatnich latach kilka krajów UE wprowadziło środki zachęcające do wspierania rozwoju energii odnawialnej. Na przykład w Słowenii system zachęt został ulepszony w 2009 roku. Rozszerzył on promocję CHP na wszystkie sektory i zdefiniował metodologiczne punkty wyjścia. Oczekuje się, że do 2020 r. udział OZE w branży grzewczej i chłodniczej wyniesie 30 proc. Jest to zgodne z celami dyrektywy REDII (Recast Renewable Energy Directive) art. 23.
Obecnie w UE obowiązuje system kwotowy dla produktów rolno-spożywczych importowanych do UE. Kontyngenty te mają na celu ochronę konkurencyjności Unii Europejskiej na rynkach światowych. Natomiast umowa CETA znacznie obniżyła cła na te produkty i zlikwidowała potrzebę stosowania TRQ w Kanadzie. Jednak na mocy umowy kontyngenty nadal obowiązują na niektóre produkty spożywcze, takie jak wieprzowina i wołowina. Kontyngenty opierają się na procentowej zawartości danego towaru w produkcie oraz na różnicy między jego ceną a średnią ceną surowca w UE.
Należy jednak zauważyć, że UE nadal nie osiąga swojego celu w zakresie zużycia energii na rok 2020. W 2014 roku UE miała kwotę 14,7% na OZE, ale w 2018 roku była o 8,7% opóźniona w stosunku do swojego celu na 2020 rok. Oznacza to, że UE jest opóźniona o 17,0% w stosunku do swojego celu na rok 2030.
Zmieniona dyrektywa EED rozszerza również obowiązki państw członkowskich w zakresie oszczędności energii. Wcześniej wynosiły one 1,5% rocznej sprzedaży energii odbiorcom końcowym. Teraz jest to 0,8% końcowego zużycia energii. Znowelizowana EED precyzuje również sposób obliczania oszczędności energii wymaganych do spełnienia obowiązku. Ponadto nowa EED pozwala również na elastyczność państwom członkowskim, jeśli chodzi o sposób osiągnięcia celów w zakresie oszczędności energii.
W ramach reform UE z 2003 r. sektor rolny również otrzymał alternatywne systemy wsparcia. Oprócz systemu wsparcia dochodów oddzielonego od produkcji wprowadzono także jednolitą płatność na gospodarstwo opartą na historycznych płatnościach za krowy mamki i ubój jałówek. Ponadto UE zwiększyła wykorzystanie płatności bezpośrednich dla rolników.
Wsparcie finansowe
Unia Europejska wyznaczyła wiążące cele w zakresie energii odnawialnej i udziału OZE w produkcji energii elektrycznej. Ułatwi to przedsiębiorstwom budowę nowych mocy OZE i ułatwi uzyskanie umów na zakup energii z przedsiębiorstwami użyteczności publicznej. Pomoże to również wzmocnić pozycję obywateli poprzez zapewnienie wytycznych i instrumentów. Oczekuje się, że OZE w Europie będą szybko rosły, a UE ma silną motywację do rozwoju tej branży.
Decyzja UE w sprawie budżetu węglowego na lata 2019/2021 stanowi krytyczny moment w rozwoju instytucjonalnym energetyki odnawialnej (OZE). Decyzje ważnych aktorów określają przyszły kierunek rozwoju instytucjonalnego, a konflikt o idee jest jedną z kluczowych przyczyn zmian instytucjonalnych. Niniejszy artykuł ma na celu rozwiązanie tego konfliktu poprzez uwzględnienie perspektywy sprawiedliwości.
Unia Europejska wyznaczyła ambitne cele dla OZE. Ustanowiła również cele dla sektora przemysłowego, który w dużej mierze został zaniedbany. Na przykład nowa strategia dekarbonizacji przemysłu, określana jako REPowerEU, ma na celu wprowadzenie dziesięciu milionów pomp ciepła do 2030 roku.
W ostatnich latach UE zwiększyła swój udział odnawialnych źródeł energii, a wiele krajów zwiększyło swoje ambicje, aby produkować do 60% energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Szacuje się, że do 2030 roku cztery kraje w UE będą wytwarzać prawie całą swoją energię elektryczną ze źródeł odnawialnych. Niemcy wyznaczyły ambitny cel na poziomie 80%, natomiast Włochy, Irlandia i Grecja zwiększyły swoje ambicje do 70% lub więcej. Zmiany te pobudziły rozwój OZE w wielu krajach UE.
Cele UE w zakresie redukcji emisji mogą być bardziej lub mniej rygorystyczne w zależności od sposobu ich interpretacji. Na przykład dla Niemiec wymagany byłby wyższy cel redukcji emisji, gdyby uwzględnić różnice w PKB na mieszkańca. Jednak w przypadku Węgier i Polski wymagana byłaby niższa redukcja. W ten sposób unijny cel redukcji emisji byłby dla tych krajów mniej rygorystyczny niż dla Niemiec. Ten sam scenariusz jest prawdziwy, gdyby uwzględnić emisje historyczne.
W czerwcu UE przyjęła europejskie prawo klimatyczne, które wyznacza cel pośredni w postaci 55% redukcji emisji gazów cieplarnianych. Komisja UE zaproponowała pakiet środków politycznych, które mają pomóc państwom członkowskim w osiągnięciu celu 55% redukcji emisji do 2030 roku. Pakiet ten będzie musiał zostać zatwierdzony przez Parlament Europejski i Radę Europejską. Ważne jest, aby państwa członkowskie przyjęły tę strategię, ponieważ może ona pomóc UE w przejściu do zerowej emisji netto do połowy stulecia.
Systemy przetargowe lub aukcyjne
Systemy przetargowe lub aukcyjne dotyczące rozwoju OZE mają na celu pobudzenie konkurencji wśród producentów i operatorów energii odnawialnej poprzez ustalenie limitów maksymalnej ilości energii elektrycznej, jaką może wyprodukować dana elektrownia. Ten element konkurencji pomaga również określić prawdziwe koszty technologii OZE i uniknąć nadmiernej rekompensaty. Ponadto systemy takie mogą być wykorzystywane do łączenia różnych innych systemów wsparcia OZE, takich jak ulgi podatkowe dotyczące energii odnawialnej. Dodatkowo systemy te mogą zapewnić inwestorom wysoki poziom bezpieczeństwa i kontroli rozwoju rynku OZE.
W ostatnich latach UE wprowadziła duże zmiany w przepisach dotyczących systemów wsparcia OZE. W czerwcu 2018 r. system taryf premium został zastąpiony systemem opartym na aukcjach. W czerwcu 2019 roku nowy system wejdzie w życie. Aukcje odbędą się dla projektów, które pozwolą na osiągnięcie krajowych celów UE w zakresie energii odnawialnej na rok 2020.
Włochy zastosowały system przetargowy do określenia FIT dla większych projektów OZE. Jego system jest elektroniczny i jest zarządzany przez Gestore dei Servizi Energetici. W przetargu inwestorzy składają oferty na określony procent redukcji od bazowego FIT. Oferta z mniejszą niż 2% redukcją zostanie zignorowana, a maksymalna redukcja może wynieść 30%. Od 2013 roku wpływ projektów OZE na klimat jest uwzględniany w procesie oceny. Stanowi on około jednej trzeciej ostatecznej noty.
Systemy przetargowe lub aukcyjne dla rozwoju OZE są ważnym narzędziem w zestawie narzędzi polityki UE. Komisja Europejska zamierza połączyć środki pozyskane w ramach tych systemów, aby przeprowadzić ogólnounijną aukcję. W ten sposób najwyższe ceny dotacji zabezpieczą rozwój projektów w odpowiednich krajach. Ponadto fundusz centralny będzie przyjmował wkłady z sektora prywatnego. Wkłady te są zazwyczaj wnoszone przez przedsiębiorstwa jako część ich zobowiązań klimatycznych.
Dania ma duże doświadczenie w stosowaniu systemu przetargowego dla rozwoju OZE. Park wiatrowy Horns Rev 2 został zbudowany za gwarantowane całkowite wynagrodzenie w wysokości 51,8 ore/kWh. Jednak w 2008 roku park wiatrowy Rodsand 2 musiał zostać poddany ponownemu przetargowi po tym, jak zwycięskie konsorcjum wycofało się z powodu opóźnień w realizacji projektu. Tym razem jednak zwycięskie konsorcjum powróciło do konkursu i uzyskało cenę gwarancyjną w wysokości 62,9 ore/kWh.
Zasady pomocy państwa
Wprowadzenie nowych zasad pomocy państwa może być katalizatorem rozwoju OZE. W UE nowe zasady umożliwią stopniowe wprowadzenie konkurencyjnych procesów przetargowych oraz stopniowe zastąpienie Fit przez FIP. Środki te mają sprawić, że odnawialne źródła energii będą podlegały sygnałom rynkowym, a nie dotacjom.
Aby środek mógł zostać zakwalifikowany jako pomoc publiczna, musiał zostać opracowany przy pomocy zasobów państwa członkowskiego. W przypadku tlenku azotu system pozwoleń na emisję tlenku azotu, który angażował zasoby państwa, ustalił cel 55 kiloton dla dużych zakładów przemysłowych w oparciu o krajowy pułap emisji NOx z 2010 r.
Chociaż przepisy te zostały zinterpretowane w celu umożliwienia pewnych rodzajów pomocy, są one również ograniczone w swoim zakresie. Komisja musi zapewnić, że korzyści z pomocy przeważają nad niekorzyściami dla innych państw członkowskich. Ogólnie rzecz biorąc, Komisja uznaje pomoc państwa za właściwą, gdy jej cele leżą w interesie wszystkich członków UE.
Ponadto Komisja umożliwiła przedsiębiorstwom, które mają trudności finansowe po 31 grudnia 2019 r., zakwalifikowanie się do pomocy na podstawie określonych wytycznych. Decyzja ta podlega jednak procesowi uchylenia, który wymaga zgody państw członkowskich i Komisji. Podmioty, które kwalifikują się do pomocy państwa, są zobowiązane do składania sprawozdań na temat tego, w jaki sposób pomoc wspiera ich działalność, zobowiązania krajowe i cyfrowy bliźniak.
Choć wspieranie prywatnych badań przynosi wiele korzyści, ma też kilka wad. Pomoc państwa często prowadzi do zakłóceń poprzez finansowanie nieefektywnych przedsiębiorstw lub przedsiębiorstw dominujących. Wypierają one prywatne wysiłki i prowadzą do drapieżnej polityki. Komisja UE uznaje, że stymulowanie badań prywatnych jest korzystne dla społeczeństwa.
Komisja wprowadziła dalsze przepisy w celu zapewnienia, że państwa członkowskie są dobrze przygotowane do korzystania z tej elastyczności. Dostarczyła również państwom członkowskim wskazówek, jak korzystać z tego przepisu. Przepisy te pozwalają również państwom członkowskim na przyjęcie środków kompensacyjnych dla dotkniętych przedsiębiorstw. Te środki kompensacyjne powinny być jednak proporcjonalne i nie mogą przekraczać kosztów rekompensaty za wyrządzone szkody.
